domingo, 25 de marzo de 2012

My way



Please check ik!




jueves, 22 de diciembre de 2011

Info Vids

Beste vrienden de Vereniging van Inheemsen Dorphoofden in Suriname (De VIDS)
Heeft zijn verslag gedaan in de Maraka van de Inheemse gebeuren in Suriname.
En ik vond het goed dat een Ieder het kan lezen. Zie www.infovids@vids.sr

Ik dank jullie allemaal en een gezegend Kerstfeestdagen, een zalig uiteinde en een voorspoedige en succesvolle 2012 toegewenst aan al mijn vrienden over de helewereld.




Note: Vanwege technische probleem zijn de foto's niet te zien.

De Maraka:

MARAKA december 2011, no. 6
1
Redactioneel
Als we de balans opmaken van het afgelopen jaar dan zien we vele hoogtepunten, maar ook grote dieptepunten. Als hoogtepunten kunnen we noemen de benoeming van twee vrouwelijke dorpshoofden en de uitwisseling met andere inheemse volken in de regio, maar bovenal de eenheid tussen inheemsen en marrons in de strijd voor grondenrechten. Deze eenheid werd gedemonstreerd op de nationale grondenrechtenconferentie in oktober met een gezamenlijke verklaring van het traditioneel gezag der inheemse en tribale volken, voorgedragen door dorpshoofd Carlo Lewis van Apoera. Maar behalve een hoogtepunt van solidariteit, was de grondenrechtenconferentie toch ook een dieptepunt vanwege de onbereidheid van de regering om verder te praten over ons standpunt en waarbij het traditioneel gezag van inheemsen en marrons openlijk werd beledigd. Vanuit regeringskringen zijn daarna pogingen ondernomen om de dialoog weer op gang te brengen en momenteel vinden weer gesprekken plaats tussen het ministerie van Regionale Ontwikkeling en het traditioneel gezag van de inheemsen en marrons. Zorgwekkend is wel dat er vanuit de regering, vooral het Kabinet van de president en het ministerie van Regionale Ontwikkeling, acties worden ondernomen die de rechten van inheemse volken schenden. West Suriname is daar het voorbeeld van. Nooit eerder heeft een president naar eigen dunken een dorpshoofd vervangen door een partijgenoot, en nooit eerder heeft een minister van Regionale Ontwikkeling dorpshoofden en basja’s ontheffingsbrieven gestuurd zonder enige inspraak van de gemeenschappen. Maar nationaal en internationaal strijden we door voor onze rechten! De redactie
MARAKA
Deze nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS).
Wij wensen u veel leesplezier. Voor reacties of een bijdrage kunt u contact opnemen met de redactie. Wilt u deze nieuwsbrief via de mail ontvangen, maak dan contact met Sandra Arichero-Jeffrey.
Contactadres:
Verlengde Gemenelandsweg 18d Telefoonnummer: 520130 0f 520131. Email: infovids@vids.sr
Redactie:
Sandra Arichero-Jeffrey
George Awankaroe
Carla Madsian
Max Ooft
MARAKA december 2011, no. 6
2
Dorpsnieuws
West Suriname: gemeenschappen wijzen overheidsbemoeienis in traditioneel zelfbestuur af
Carla Madsian
Het ministerie van Regionale Ontwikkeling (RO) heeft VIDS tijdens een ontmoeting in november meegedeeld dat de ontheffingen van de drie dorpshoofden in West Suriname, te weten Carlo Lewis van Apoera, Nado Aroepa van Section en Ricardo Mac-Intosh van Washabo, worden opgemaakt en dat de beschikking van Jeffrey Armaketo reeds klaar ligt. De minister voldoet hiermee aan de wens van president Desiré Bouterse. VIDS blijft bij het eerder genomen standpunt dat de verkiezing van 16 juli, waarbij Jeffrey Armaketo als winnaar uit de bus kwam, ongeldig is en dat de overheid niet moet bemoeien in het traditioneel zelfbestuur, want dat is een schending van het zelfbeschikkingsrecht van inheemse volken. Ongeldige verkiezingen
Zonder goedkeuring van de gemeenschappen Apoera, Section en Washabo werd met ondersteuning van regeringsvertegenwoordigers op 16 juli jongstleden een verkiezing doorgedrukt voor één hoofdkapitein voor de drie dorpen samen. Dorpsbewoners waren het hier niet mee eens en hadden eerder in aparte dorpsmeetings laten weten elk hun eigen dorpshoofd te willen behouden. De procedures om te komen tot de verkiezing bleven onduidelijk terwijl ook de kandidaten niet door de bewoners naar voren zijn geschoven. Met ondersteuning vanuit het Kabinet van de president en andere overheidsfunctionarissen vond de zogenaamde „verkiezing‟ toch nog plaats. Frappant daarbij was dat de Trio‟s van Wanapan, waaronder het dorpshoofd en zijn basja, ook naar de stembus gingen. VIDS liet daarna, mede namens de dorpen, in een verklaring weten dat de zogenaamde verkiezing van één kapitein voor de drie dorpen gezamenlijk ongeldig is en dat het voorstel voor het instellen van één
Van links naar rechts de dorpshoofden Carlo Lewis, Ricardo Mac-Intosh en Nado Aroepa van respectievelijk Apoera, Washabo en section
MARAKA december 2011, no. 6
3
dorpshoofd voor de drie betrokken dorpen niet wordt geaccepteerd door de bevolking. VIDS was ook niet aanwezig bij deze verkiezingen. VIDS had toen ook alle overheidsautoriteiten uitdrukkelijk geadviseerd dat zij ook van hun zijde deze verkiezingen niet erkennen, om erger te voorkómen. President Bouterse erkent Armaketo
Toen president Bouterse eind augustus naar West Suriname ging voor de installatie van de nieuwe districtscommissaris, Loritta Seenanan-Lingaard, verklaarde hij meteen bij aankomst dat Jeffrey Armaketo het nieuwe dorpshoofd is en tijdens de plechtigheden op 27 augustus riep hij Armaketo als nieuw dorpshoofd naar voren. De drie dorpshoofden, Lewis, Aroepa en Mac-Intosh werden totaal genegeerd door het staatshoofd. President Bouterse demonstreerde daarmee geen acht te slaan op de eerdere verklaring van VIDS en de gemeenschappen dat de zogenaamde verkiezingen van één dorpshoofd voor de drie dorpen samen niet geldig zijn. Verder gaat het Staatshoofd voorbij aan het feit dat Jeffrey Armaketo de zoon is van DC Seenanan-Lingaard waardoor zij niet meer onbevooroordeeld besluiten kan nemen.
Intimidatie
Het is de dorpelingen en dorpshoofden onmogelijk gemaakt om hun bezorgdheden en grieven uit te spreken. Ook een schriftelijke verklaring die de dorpelingen in augustus wilden overhandigen aan de president kon niet worden afgegeven. Dorpelingen die hun misnoegen uiten, zeggen bedreigd te zijn geworden. In augustus zei een gewapende man die bij de regeringsdelegatie hoorde, aan een vrouw dat zij haar mond moest houden als zij niet dood wilde gaan. Aan VIDS werd ook gemeld dat anderen werden gebeld en de boodschap kregen dat zij zich koest moesten houden, of dat zij hun baan konden verliezen. Het grote aantal bewapende mannen en het demonstratief dragen van camouflagekleding door regeringsleiders brachten bovendien herinneringen naar boven van de gewelddaden waar West Suriname ooggetuige van is geweest in de jaren tachtig en negentig. Dit alles heeft gemaakt dat dorpelingen behoorlijk geïntimideerd en bevreesd zijn om openlijk te
President Bouterse (rechts) en minister Abrahams (links) bij de installatie in Apoera van DC Seenanan-Lingaard, de moeder van Jeffrey Armaketo
MARAKA december 2011, no. 6
4
protesteren tegen deze overheidsinmenging in interne aangelegenheden. Standpunt gemeenschappen
Een delegatie van VIDS heeft zoals afgesproken met de minister van Regionale Ontwikkeling, Linus Diko, vergaderd met de dorpelingen van Apoera, Section en Washabo. Hieruit is gebleken dat de bewoners en VIDS bij het standpunt blijven dat de drie dorpen hun eigen dorpshoofd hebben, respectievelijk Carlo Lewis, Nado Aroepa en Ricardo Mac-Intosh, en dat er geen sprake is van geldige „verkiezingen‟, noch van een nieuwe kapitein voor de drie dorpen samen. Dorpelingen hebben het als zeer pijnlijk ervaren dat de president van het land tijdens zijn bezoek in augustus de drie dorpshoofden openlijk negeerde. Velen hebben zelfs gehuild, vooral de ouderen. Zij doen een beroep op de regering om hun traditioneel bestuur te respecteren, alsmede de mensenrechten van de inheemse volken in Suriname, inclusief het zelfbeschikkingsrecht, het recht op intern zelfbestuur en de grondenrechten. Ook wordt de regering opgeroepen om de zogenaamde verkiezingen niet te erkennen en niet bij te dragen aan verwarring en onderlinge verdeeldheid.
Intussen heeft minister Diko van Regionale Ontwikkeling toch doorgedrukt en in december ontheffingsbrieven voor de drie dorpshoofden gestuurd. Ze hebben die niet in ontvangst genomen omdat ze zich op het standpunt stellen dat het niet de overheid is die dorpshoofden benoemt of ontslaat; dat moet door de gemeenschap gebeuren. VIDS zal ook verdere stappen ondernemen want dit is echt schandalig, dat de regering zich rechtstreeks inlaat met interne bestuurszaken van de inheemsen in Suriname.
Pikin Poika vecht voor behoud gronden
Carla Madsian
In het inheems gebied van Pikin Poika, waar de bewoners traditioneel gaan jagen en vissen heeft Stichting De Eenheid in de jaren ‟70 508 ha grond in erfpacht gekregen voor landbouwdoeleinden. De gemeenschap van Pikin Poika was niet op de hoogte van de grondbeschikking die de stichting had gekregen, maar omdat de relatie met de toenmalige voorzitter goed was, heeft de gemeenschap het toegestaan dat hij daar op kleine schaal pinda teelde. Dit veranderde in 2002 toen de huidige voorzitter van De
MARAKA december 2011, no. 6
5
Eenheid, de heer Barron, een poort plaatste en de bewoners verbood om hun jacht- en visgebied te betreden. Momenteel is die stichting bezig het terrein te verkavelen voor woningbouw onder de naam Suricom Park.
Dorpshoofd Joan van der Bosch, kwam pas nadat zij dorpshoofd werd van Pikin Poika in 2004 erachter dat de stichting een grondbeschikking had. En in juni dit jaar bemerkte zij per toeval dat de stichting bezig was met verkaveling en verkoop van de gronden. Zij heeft ook navraag gedaan naar een eventuele bestemmingswijziging van de grondbeschikking van De Eenheid voor verkaveling en voor bebouwing en bewoning, maar die bestaat niet.
Juni 2011 was voor het dorpshoofd een zware tijd. Haar vader was plotseling overleden en juist in die periode namen de activiteiten toe op het terrein van De Eenheid. Zij sloeg geen acht op de auto‟s die constant langs reden tot op een dag, 3 dagen na de begrafenis van haar vader, op zondag 3 juli een auto voor haar deur stopte en de bestuurder haar ruw vroeg waar Suricom Park lag. Dat schudde haar wakker. Het dorpshoofd heeft toen, samen met de gemeenschap de weg gebarricadeerd. Er kwamen gesprekken met de inspecteur van politie, de heer Isrie, en districtscommissaris (DC) Jiawan van Wanica waarbij het dorpshoofd eiste dat de grondbeschikking van De Eenheid onmiddellijk zou worden ingetrokken.
De DC stelde voor om in afwachting van het besluit van de overheid drempels te plaatsen, zodat de auto‟s niet meer hard door het dorp konden rijden. Het dorpshoofd weigerde op grond van het feit dat de gemeenschap van leefwijze moest veranderen om 1 persoon. De gemeenschap was reeds veel onrecht aangedaan en de overheid had nooit geluisterd. Nu waren de lasten te zwaar geworden, vond zij. Ze beloofde wel om dit voorstel te bespreken met haar gemeenschap waarna een definitief besluit zou worden genomen.
Suricom Park verkavelt gronden in het jacht- en visgebied van Pikin Poika
MARAKA december 2011, no. 6
6
De gemeenschap van Pikin Poika weigerde de drempels en liet weten ontevreden te zijn. Wat zij willen is een volledige intrekking van de beschikking die Stichting De Eenheid heeft. In deze regering is de DC echter niet meer belast met gronduitgifte. Volgens DC Jiawan gaan de ministeries van RGB (Ruimtelijke Ordening, Grond– en Bosbeheer) en NH (Natuurlijke Hulpbronnen) hierover. Aan het dorpshoofd zei hij dat deze situatie hem wel zorgen baarde. Wat het dorpshoofd bevreemdde was dat zij gebeld werd door de DC van Para, de heer J. Miranda, die zich voorstelde als inheemse coördinator. Daar had zij eerder niet van gehoord, noch door wie hij als zodanig was aangesteld. Ook andere dorpshoofden bleken hier niet van op de hoogte te zijn. DC Miranda wilde weten wat er aan de hand was en zei dat het dorpshoofd hem op de hoogte moest houden van de verdere ontwikkelingen.
Met ondersteuning van Bureau VIDS stuurde kapitein Joan een brief naar de ministeries van RGB, RO, Justitie en Politie, de DC van Wanica en naar de voorzitter van de Nationale Assemblee. Dit leidde ertoe dat DNA voorzitter, Jennifer Geerling-Simons, de regering op de vingers tikte voor het in strijd handelen met de grondwet en internationale verdragen door het uitgeven van Inheemse en Marron gebieden aan derden (Starnieuws, 15 juli 2011).
Kapitein Joan wijst een ieder erop dat het dagelijks contact met het bos en de natuur van levensbelang is voor de inheemse gemeenschap. “Wat de overheid aan de stichting heeft gegeven is ons jacht- en visgebied, we verzamelen vruchten en materialen en daar zijn onze heilige plaatsen. Daar leven geesten van onze voorouders. Dat moeten we beschermen. De strijd van Pikin Poika is daarom niet alleen voor de mensen, maar ook voor het bos, de rivier, kreken en de dieren. De gemeenschap zal daarom niet toelaten dat een stichting hun bos en hun rijkdommen aan het vernietigen is”.
Ondertussen is De Eenheid aangezegd om de verkavelingactiviteiten stop te zetten, maar voor zover bekend is de beschikking nog niet officieel ingetrokken.
Dorpshoofd Joan van der Bosch strijdt voor de rechten van haar gemeenschap en voor bescherming van het inheems gebied van Pikin Poika
MARAKA december 2011, no. 6
7
Powakka brengt grondtitels in kaart
Carla Madsian
Het dorpsbestuur van Powakka onder leiding van dorpshoofd Ronald Makosie is bezig om de verschillende grondtitels in en rondom Powakka in kaart te brengen. Een voorlopige inventarisatie heeft al uitgewezen dat ruim 9 bedrijven economische activiteiten ontplooien in het gebied. Met name grondverzetbedrijven hebben daar een concessie. Dit probleem bestaat volgens dorpshoofd Makosie al heel lang. Opeenvolgende dorpsbesturen oefenden geen controle uit op de gronden van Powakka, en daar wil het huidig bestuur verandering in brengen. In dit interview vertelt dorpshoofd Makosie over de problemen en de nieuwe aanpak van zijn bestuur.
Vanaf 1986 toen ik begon met de jongerengroep, heb ik aan de bel getrokken bij het toenmalig bestuur over de grondproblematiek. Vanuit de overheid vonden beheersactiviteiten plaats rond het dorp. Een deel van onze HKV (houtkapvergunning) hebben we in 1981-82 verloren, waarschijnlijk aan iemand van de regering in die tijd, bij de afslag van Powakka. De bank heeft daar beslag op gelegd en tot 2 keren toe doorverkocht. Nu is het in handen van een Chinese groep die een vergunningsaanvraag indiende om vakantiehuizen op te zetten en voor landbouwdoeleinden. Het laatste contact was zo‟n 4 tot 5 jaren terug. Powakka bestaat voor driekwart uit savanne gebied. Eerder kregen we een erfpachttitel (75 jaar) op een gebied van 4800 ha groot; aan zuidelijke kant was een HKV van 1200 ha nabij Phedra, richting Brokopondo, en aan de noordelijke kant richting Paranam en Klein Powakka is ook een HKV van 2200 ha. Door die HKV loopt de Afobakkaweg. We grenzen momenteel aan de plantage‟s Welgelegen, Hannover, Overbridge, Toevlucht en Loefbeek. Esperans is momenteel onder beheer van het RK bisdom. Alles is in kaart gebracht.
In dit gebied zijn er concessies en individuele titels op gronden uitgegeven aan derden. De concessies hebben een duur van 3 tot 4 jaren en kunnen verlengd worden. We moeten nagaan hoe lang dat nog duurt. Ook de grond die is uitgegeven aan de Chinezen
MARAKA december 2011, no. 6
8
willen we terugvorderen. De individuele titels, dat zijn er 4 of 5, zijn voor 40 jaar uitgegeven. Na die 40 jaren moeten de gronden terug in handen van het dorp. Als de bewoners daar willen blijven en niet meteen weggaan, dan moeten ze het dorp betalen voor gebruik van de gronden. Dat moeten we regelen met de overheid.
Als nieuw bestuur gaan wij deze zaak aanvechten. We gaan in gesprek met plantagebesturen. Wij hebben een brief geschreven naar het bisdom om nader geïnformeerd te worden. Mondeling is dit ook al voorgelegd aan de districtscommissaris en we hebben brieven geschreven naar RGB. Het dorpsbestuur is bezig om met alle bedrijven gesprekken te voeren. We zitten midden in het proces. We zijn ook bezig met een nieuwe begrenzing. Als we via VIDS gaan onderhandelen met de overheid, dan moeten we weten over welk gebied we praten.
Op onze dorpsvergadering had ik iedereen opgeroepen om goed om zich heen te kijken en te luisteren. De respons is reeds merkbaar en ik ben ingenomen met reacties van dorpelingen die meteen contact opnemen met het dorpsbestuur als ze iets abnormaals opmerken. Enige tijd geleden had een toeristische organisatie samen met Overbridge een weg aangelegd in het bos voor ATV rijden. Ze wisten niet dat het terrein behoorde tot Klein Powakka. De leiding van Klein Powakka had de weg toen gebarricadeerd. Na een gesprek met de toeristische organisatie hebben ze hun weg verplaatst naar de kant van Overbridge.
Nieuw dorpsbestuur Marijkedorp
George Awankaroe
Marijkedorp, ook bekend als Wan Shi Sha, heeft een nieuw dorpsbestuur gekozen. Op zondag 18 september jongstleden heeft de gemeenschap met 119 stemmen Grace Watamaleo gekozen als hun nieuwe dorpshoofd. Henry Zaalman die 15 jaar lang als dorpshoofd fungeerde en weer herkiesbaar was, kreeg 41 stemmen. Eén stem was ongeldig.
Grace Watamaleo is nu het dorpshoofd van Marijke dorp.
MARAKA december 2011, no. 6
9
Marijkedorp heeft als eerste inheems dorp in Marowijne het dorpsreglement, dat door de dorpen zelf is gemaakt, gehanteerd om een nieuw dorpsbestuur te kiezen. De acht inheemse dorpen in Marowijne hebben nu elk een geschreven dorpsreglement dat per dorp wel verschilt. In Marijke dorp heeft de gemeenschap zich bij de bestuurswisseling hieraan gehouden, op één punt na. Vervanging van een dorpsbestuur zou middels aanwijzing moeten gebeuren, maar de gemeenschap besloot toch om het nieuwe dorpsgezag te kiezen middels stembiljetten. In hoofdstuk IV van het dorpsreglement ten aanzien van Benoeming en vervanging van het dorpsbestuur: procedure voor benoeming nieuw dorpsbestuur, staat in artikel 43: Het dorpsbestuur wordt aangesteld door middel van aanwijzing. Hoewel er een verkiezing plaatsvond, heeft de gemeenschap wel gewerkt volgens de procedures die zijn opgenomen in het dorpsreglement, te weten:
a. Een aanwijzingscommissie neemt drie maanden de tijd om de aanwijzing voor te bereiden en kandidaten te zoeken.
b. De dorpsvergadering stelt de aanwijzingscommissie in en deze zal bestaan uit zeven wijze mannen en vrouwen.
c. De commissie doet in deze periode een antecedentenonderzoek en vraagt huis aan huis welke kandidaten worden voorgedragen.
d. Tijdens een bijzondere dorpsvergadering worden, in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de VIDS en het ministerie van Regionale Ontwikkeling, een dorpshoofd en basja‟s aangewezen door de kiesgerechtigden (zie art. 64 van het Reglement).
De verkiezing verliep vrij goed zonder djugu djugu, zoals we het zeggen in het Surinaams. Het nieuw dorpsgezag ziet er als volgt uit: Grace Watamaleo (dorpshoofd), Max Sabajo (assistent), Brayen Ebecilio (assistent), Gillian Swedo-Watamaleo (assistente), Alida Kasi (assistente). Het is nu aan de overheid om de beschikkingen van het nieuw dorpsbestuur in orde te maken.
Het nieuw dorpsbestuur kreeg als taak mee om goed te communiceren met de gemeenschap en verantwoording af te leggen over gemeenschapsgelden. De mensen willen goed bestuur en een dorpshoofd dat naast leiderschapskwaliteiten ook goed kan communiceren met het volk. Geen goed bestuur betekent immers geen ontwikkeling.
MARAKA december 2011, no. 6
10
Hollandse kamp heeft nieuw dorpsbestuur
Carla Madsian
Hollandse Kamp heeft in een dorpsvergadering op 7 augustus in aanwezigheid van VIDS een nieuw dorpsbestuur aangewezen. Dit werd bekrachtigd in de dorpsvergadering van 3 september waarbij ook een vertegenwoordiger van de districtscommissaris van Para aanwezig was. Momenteel worden de voorbereidingen getroffen voor de traditionele inwijding die begin 2012 zal plaatsvinden.
Het nieuw dorpsbestuur onder leiding van dorpshoofd Theodorus Jubitana telt drie basja‟s, n.l: hoofdbasja Robert Mungroop, basja Jennifer Jubithana, en basja Sergio Jubithana. Zij nemen het bestuur over van oud-dorpshoofd Stefanus Sabajo. Eén van de eerste taken van het nieuw bestuur is het oprichten of heractiveren van verschillende doelgroepen zoals jongeren- en vrouwenorganisaties. Deze organisaties zullen dan de gesprekspartners zijn van het bestuur zodat gezamenlijk beleid wordt gemaakt en uitgevoerd. Het dorpsbestuur is voornemens om een nieuw gemeenschapshuis te bouwen en is al gestart met het schoonmaken van een stuk terrein. Samen met de dorpsbewoners zal ook gewerkt worden aan een dorpsreglement waarbij het dorpsreglement van Beneden Marowijne als voorbeeld zal dienen. Het dorpsbestuur vindt het ook belangrijk dat het gebied waar de bewoners van Hollandse Kamp traditioneel gebruik van maken, in kaart wordt gebracht.
Hollandse kamp is een dorp waar zowel Arowakken als Caraïben wonen. Tijdens de tweede wereldoorlog was daar een militaire basis van Hollandse militairen, vandaar de naam Hollandse Kamp. Het inheemse dorp Bisri lag iets meer achter de luchthaven. Waar Bisri was, staan nog de restanten van woningen en de begraafplaats.
Op 6 september bracht het nieuw dorpsbestuur van Hollandse kamp een bezoek aan Bureau VIDS waar zij kennis kwamen maken met het personeel. Op het bureau kregen zij van directeur Loreen Jubitana informatie over het werk van de VIDS en de actuele situatie van de inheemse gemeenschappen in Suriname. Derde van rechts: dorpshoofd Theo Jubitana.
MARAKA december 2011, no. 6
11
Matta krijgt nieuw dorpsbestuur
Sandra Arichero-Jeffrey
Op 4 juni 2011 koos Matta voor een nieuw dorpsbestuur. De gemeenschap van Matta wilde een nieuw dorpsbestuur door middel van een verkiezing, omdat zij verandering wilde en nieuwe ontwikkelingen wil hebben in het dorp. Er werd een kiescomissie in het leven geroepen onder leiding van Armand Karwofodie. Bij de verkiezing was VIDS aanwezig om toe te zien dat alles ordelijk en goed verliep. Na een heel ordelijke verkiezing kreeg Matta een nieuw dorpsbestuur onder leiding van dorpshoofd Michel Karwofodie en vier dorpsassistenten of basjas.
Dorpshoofd Michel Karwofodie wil een goede communicatie met zijn dorpeligen en wil de ontwikklelingen in het dorp stimuleren door middel van projecten. Matta is een dorp dat veel aan landbouw doet. Het dorpsbestuur wil meer aandacht voor de cassaveaanplant en nieuw leven blazen in een cassavefabriek. Verder voor de jongeren ICT trainingen en sportactiviteiten. Er loopt al een training voor de vrouwen over textielvaardigheid. Diploma‟s moeten in januari of februari 2012 uitgereikt worden.
Maak kennis met:
Sandra Arichero-Jeffrey
Naam: Pelenapin, Ipomadi
Dorp: Kawemhakan
Functie: Stamhoofd
Helemaal rechts dorpshoofd Michel Karwofodie. Naast hem de basja‟s Gwendolien Sabajo, Ceral Sabajo, Orlando Kuisch en Erick Karwofodie
MARAKA december 2011, no. 6
12
Ipomadi Pelenapin, die meer bekend staat als Miep, werd in 2004 als stamhoofd van de Wayana‟s aangewezen. Als stamhoofd is hij niet alleen verantwoordelijk voor zijn eigen dorp, maar ook voor alle Wayana‟s in Suriname. Miep is de opvolger van wijlen stamhoofd Anapaike. Een stamhoofd wordt door de gemeenschap en andere dorpshoofden aangewezen. “De familie van het vorig stamhoofd was het er niet mee eens dat ik aangewezen werd als het nieuwe stamhoofd. Maar de andere dorpshoofden en dorpelingen gaven duidelijke redenen op waarom zij mij kozen. Ik was tolk van het vorig stamhoofd en wist het reilen en zeilen van bepaalde zaken. En mijn vaste woonplaats is Kawemhakan”, zegt Miep.
Miep heeft geen vader en moeder meer. Zijn vader overleed toen hij nog een baby was en zijn moeder is er sinds enkele jaren ook niet meer. Hij genoot onderwijs in Paramaribo en werkt als gezondheidswerker bij de Medisch Zending. Miep is vader van vier kinderen. Hij houdt van sport, vooral van volleybal en voetbal en het maakt niet erg veel uit of hij zelf actief meedoet of toeschouwer is.
Het dorp Kawemhakan ligt aan de Lawa rivier in het zuid-oosten van Suriname. Omdat er sinds de binnenlandse oorlog geen school in het dorp is, trekken ouders met hun kinderen naar Frans-Guyana waar de kinderen naar school gaan. In de vakantie keert iedereen dan terug naar het dorp. Het stamhoofd pleit al heel lang voor heropening van een school in Kawemhakan en heeft daarover gesprekken gevoerd met het Bureau Onderwijs Binnenland van het Minov.
Volgens het stamhoofd is hij echter een stem in de woestijn. Hij beklaagt zich erover dat de overheid in plaats van scholen te bouwen en Wayana kinderen te verzekeren van onderwijs en een goede toekomst, steeds meer goudconcessies in het Wayana gebied uitgeeft. “De DC blijft concessies uitgeven, al zeggen we dat wij geen goudconcessies in ons gebied willen. De goudzoekers blijven komen. We leven nog heel traditioneel van jagen, vissen en planten. En wij ondervinden nare gevolgen van al die concessies”.
MARAKA december 2011, no. 6
13
Uitwisseling
VIDS in Oiapoque
Carla Madsian
VIDS heeft van 22 tot 24 november 2011 met een 23 persoon sterke delegatie deelgenomen aan de Vierde Grensoverschrijdende Ontmoeting van Inheemse Volken in Oiapoque, Brazilië. Op deze bijeenkomsten zijn vertegenwoordigers aanwezig van verschillende inheemse volken, inheemse organisaties, en enkele overheidsinstanties en niet-gouvernementele organisaties uit Suriname, Frans Guyana en de Braziliaanse deelstaten Amapá en noord Pará. Het is voornamelijk bedoeld voor inheemse volken uit de drie landen om met elkaar van gedachten te wisselen over gemeenschappelijke problemen en ervaringen.
In totaal participeerden 12 inheemse volken (Palikur, Wajãpi, Karipuna, Galibi, Galibi-Marwono, Trio, Lokono, Kari‟na, Wayana, Apalai, Teko en Kaxuyana) die het merendeel vormden van de 128 deelnemers. VIDS neemt al sinds de eerste ontmoeting in 2008 deel aan deze bijeenkomsten die het initiatief zijn van de Braziliaanse organisatie Iepé. Vorig jaar december trad VIDS op als gastheer toen de bijeenkomst gehouden werd in Galibi en met Iepé zijn afspraken gemaakt voor verdere samenwerking.
Op deze vierde bijeenkomst vond er een verdieping plaats van de onderwerpen die vorig jaar zijn bediscussieerd. Toen hadden de inheemse volken van de drie landen een slotverklaring uitgegeven waarin zij zich uitspraken tegen goudwinning in hun traditionele gebieden. Opnieuw waren de grondenrechten een heet hangijzer. De vertegenwoordigers uitten hun bezorgdheid dat sinds de vorige ontmoeting in Galibi er geen verbetering is opgetreden en in vele gevallen juist intensivering plaatsvindt van invasie, vervuiling, vernietiging en uitgifte van gronden in de gebieden die de
Kapitein Pané (2de van links) bij de opening van de Vierde Grensoverschrijdende Ontmoeting van Inheemse Volken samen met inheemse vertegenwoordigers van Brazilië (uiterst links), Frans Guyana en Iepé (uiterst rechts).
MARAKA december 2011, no. 6
14
inheemse volken traditioneel bezitten en gebruiken. Ten aanzien van Suriname bracht VIDS voorzitter dorpshoofd Ricardo Pané naar voren dat de grondenrechten nog niet juridisch zijn erkend ondanks de internationale verplichtingen van de Staat waaronder de uitvoering van de uitspraak van het Inter-Amerikaans Hof voor Mensenrechten in de zaak Saamaka vs. Surinaamse Staat. Ook is in toenemende mate overheidsbemoeienis waar te nemen in het traditioneel bestuur van de gemeenschappen.
Een verklaring voorgedragen door VIDS voor erkenning en respectering van de internationaal vastgelegde rechten van inheemse volken door de respectieve overheden van de drie landen, werd met algemene stemmen goedgekeurd. Een tweede verklaring, voorgesteld door Frans Guyana, is een oproep aan de Franse en Braziliaanse overheid voor naleving van een verdrag tussen beide landen dat ondermeer voorziet in een vrij verkeer tussen de inheemse volken in het grensgebied. Momenteel worden namelijk Braziliaanse inheemsen die op familiebezoek gaan in Frans Guyana zonder pardon de grens overgezet door de Franse gendarmerie.
Gemeenschappelijke Verklaring Rechten van Inheemse Volken
Wij, de leiders en vertegenwoordigers van de inheemse volken Aparai, Lokono, Kali‟na,
Karipuna, Kaxuyana, Galibi Marwono, Galibi Kali‟na, Teko, Tiriyo, Palikur, Wayana en
Wajapi, van Brazilië, Frans Guyana en Suriname, bijeen in de Vierde Grensoverschrijdende
Ontmoeting van de Inheemse Volken van het Guyanaschild in de stad Oiapoque, Amapa -
Brazilië, roepen middels deze verklaring de overheden van voornoemde landen met klem op,
om de rechten van inheemse volken zoals vastgesteld in de VN Verklaring inzake de Rechten
van Inheemse Volken, volledig te respecteren en ook te erkennen in de nationale wetgeving.
Dit zijn onze mensenrechten die de internationale gemeenschap, inclusief onze landen, heeft
aangenomen in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. De regeringen moeten
deze rechten respecteren en zich ook daarnaar gedragen.
Wij zien echter dat de overheden onze rechten niet respecteren, onder andere onze rechten op zelfbeschikking en grondenrechten. Ze respecteren ook onze traditionele gezagsstructuur
niet, noch ons recht op free, prior and informed consent, en ons recht op volledige en
effectieve participatie in het maken en uitvoeren van ontwikkelingsplannen. Grote projecten
die door de regeringen worden uitgedacht kunnen enorme invloeden en impact hebben op
onze gemeenschappen, en wij zien de miskenning van ons recht om deel te nemen en
participeren in beslissingen, als schendingen van onze mensenrechten.
Wij besluiten derhalve, bij deze, om de overheden van Suriname, Frans Guyana en Brazilië
op te roepen om met onze volledige en effectieve participatie, onmiddellijk te werken aan het maken en naleven van nationale wetgeving waarin de voorzieningen van voornoemde VN
Verklaring over de Rechten van Inheemse Volken en andere relevante internationale
standaarden en verplichtingen effectief zijn opgenomen.
Wij besluiten tevens, om een afschrift van deze brief te versturen aan de Speciale Rapporteur inzake de Rechten van Inheemse Volken van de Verenigde Naties, het VN Permanent Forum over Inheemse Zaken, de OAS, de EU en de nationale parlementen van Brazilië, Frankrijk en Suriname.
Oiapoque, 24 november 2011
MARAKA december 2011, no. 6
15
Workshop historisch erfgoed
George Awankaroe
Het Cultureel Museum van Frans-Guyana (le
Musée des Cultures Guyanaises) in
samenwerking met de Stichting Surinaams
Museum en het Museo Paraense Emilio
Goeldi uit Belém (Braziliё) organiseerde de
eerste historisch erfgoed workshop van de
Amazone, “Recontre transfrontalière”. Dit
vond plaats in St. Laurent du Maroni van 16
tot en met 18 september 2011. De opening
werd verricht door Leon Bertrand,
burgervader van St. Laurent. In zijn
toespraak pleitte hij voor een transparante
werkwijze en behoud en bescherming van
onze culturele waarden.
Doel van deze workshop was om een
structurele samenwerking op te bouwen ter
behoud en bescherming van historisch
erfgoed en
culturele
waarden. Verschillende rechthebbenden,
kunstenaars, acteurs, culturele groepen en
culturele organisaties waren uitgenodigd om
een bijdrage te leveren aan dit proces. KLIM
vertegenwoordiger George Awankaroe was
één van de deelnemers. Hij bracht tijdens de
discussies naar voren dat inheemsen en
marrons zelf het best hun historisch erfgoed
kunnen bewaken. Hiertoe kunnen zij, met
ondersteuning van de drie deelnemende
musea, in hun respectieve gebieden een
museum opzetten in eigen beheer.
Volgens Awankaroe moeten inheemse
gemeenschappen er dan wel naar toe te
werken dat zij zelf hun historische waarden
bewaken en beheren. Daarbij is het goed om
stil te staan bij de vraag of het historisch
erfgoed slechts archeologische doeleinden
dient. En of het alleen van de inheemsen is of
van iedereen? Historisch erfgoed is immers
een voortzetting van tradities; het heeft een
educatief karakter waarbij kennis
overgedragen wordt aan de volgende
generatie. Een museum kan daarbij helpen
als bron van historische kennis en voor
ondersteuning aan culturele organisaties of
Kari‟na en Lokono Inheemsen Beneden
Marowiijne
George Awankaroe, Starian Aloewanai en Robbins Anoewaritja
(rechts in beeld) nemen deel aan de discussies tijdens de
workshop
MARAKA december 2011, no. 6
16
particulieren. Awankaroe weet dat dergelijke initiatieven in Frans Guyana worden ondersteund door de overheid, wat niet het geval is in Suriname.
De KLIM vertegenwoordiger kreeg bijval van Elford Liverpool, vertegenwoordiger van het museum in Guyana. Die zei dat de beste bewakers van historische erfenissen de inheemsen zelf zijn. Het komt van hun voorouders; het is van hun, dus moeten zij vrij zijn om ja of nee te zeggen. Dit strookt met het principe van Vrije, Voorafgaande en Weloverwogen Toestemming (FPIC = Free Prior Informed and Consent). Volgens dit principe dienen wetenschappers nauw samen te werken met lokale gemeenschappen en eerst hun toestemming krijgen voordat zij onderzoek doen in inheemse gebieden. En daar hebben wetenschappers zich in het verleden niet aan gehouden, aldus Awankaroe.
In 2012 zal een tweede meeting worden georganiseerd in Oyapock om breder in te gaan op het onderwerp “behoud en bescherming van historisch erfgoed en culturele waarden”.
Competitie Inheemse onderneemsters in Panama
Max Ooft
Het Internationaal Fonds voor Landbouwontwikkeling (International Fund for Agricultural Development, IFAD) heeft in augustus jongstleden een succesvolle competitie georganiseerd voor vrouwelijke onderneemsters in Panama. Max Ooft, beleidsmedewerker van VIDS, was uitgenodigd als jurylid, omdat VIDS in Suriname ook bezig is met ondersteuning van inheemse vrouwelijke onderneemsters in West Suriname en Para.
De bedoeling van de IFAD competitie in Panama is vooral om de inheemse vrouwen te ondersteunen en te stimuleren om kwaliteitsproducten te maken en ook zelf hun producten te promoten. De competitie zelf duurt slechts een dag, maar het traject begint al een jaar van te voren. Geïnteresseerde vrouwenorganisaties die een of ander product maken, mogen zich opgeven om mee te doen. Ze hoeven niet professioneel bezig te zijn, want het gaat juist om het stimuleren van nieuwe onderneemsters. Er vindt dan een voorselectie plaats van tien „finalisten‟, die vervolgens voor de rest van het jaar worden begeleid door IFAD om hun bedrijfje sterker
MARAKA december 2011, no. 6
17
te maken en ook om hun product op de juiste manier te presenteren. Tijdens de „finale‟ die plaatsvindt in de hoofdstad van Panama, Panama City, presenteren de tien vrouwenorganisaties elk hun product. Ze komen vaak uit verschillende veraf gelegen dorpen. Ze vertellen waarom ze voor dat product hebben gekozen, hoe het wordt gemaakt, wie er in het bedrijfje werken, hoeveel ze verkopen, enzovoorts. De jury geeft de finalisten punten, en ook de finalisten zelf moeten punten geven aan elkaar. De vrouwenorganisatie met de meeste punten heeft gewonnen.
Maar eigenlijk gaat het niet om het winnen want alle tien finalisten krijgen dezelfde prijs, namelijk een startkapitaal van 1000 US-dollar van de nationale ontwikkelingsbank van Panama, zodat ze hun bedrijfje verder kunnen versterken. De finale is eigenlijk meer een soort publiciteitscampagne, want de dag daarna kunnen de vrouwen hun producten direct ook verkopen tijdens een inheemse productiebeurs in Panama City. De winnaars dit jaar waren vrouwenorganisaties van de inheemse volken Embera, Ngobe-Bugle en Kuna.
Ngobe vrouwen tonen hun producten
MARAKA december 2011, no. 6
18
Onderwijs
VOJ Apoera: beter dan landelijk gemiddelde
Sandra Arichero-Jeffrey
De landelijke slaagresultaten van het Voortgezet Onderwijs Junioren (VOJ) en het Gewoon Lager Onderwijs (GLO) van het afgelopen schooljaar zijn benedenmaats. De eerste VOJ school in het binnenland, VOJ Apoera in West Suriname, met een slagingspercentage is 59,3 procent, bleek het niet slecht te hebben gedaan vergeleken met de resultaten in Paramaribo. Toch is het schoolhoofd, de heer Sanchiet, niet helemaal tevreden met dit resultaat. Het kan veel beter, zegt hij. Volgens hem zullen de resultaten aanzienlijk verbeteren als ouders meer betrokkenheid tonen. “Leraren en leerlingen hebben zich goed ingezet, maar de ouderparticipatie is heel laag. Ze moeten meewerken en meer participeren in het schoolgebeuren”, vindt het schoolhoofd.
Sherlock Krenten, leerkracht van VOJ Apoera, is ook niet geheel tevreden. “Er zijn goede resultaten geboekt, maar we hebben ook heel wat drop-outs. Dat geeft dus aan dat we ergens gefaald hebben. We moeten capabele personen leveren voor onze maatschappij en dat doen we wanneer onze kinderen tenminste een middelbaar beroepsdiploma halen”. Krenten benadrukt dat een Mulo diploma niet het eindpunt is. “We gaan onze kinderen beter moeten voorbereiden op de moeilijke en harde maatschappij die ze na de mulo te wachten staat”, zegt hij. Krenten noemt nog een probleem waaraan gewerkt moet worden, namelijk scholing van onderwijskrachten. Volgens hem ontbreekt het heel wat leerkrachten tegenwoordig aan algemene ontwikkeling. Dit kunnen ze dan ook niet overdragen aan de kinderen. Krenten is van mening dat veel leerkrachten geen hart hebben voor het vak omdat zij het onderwijs in zijn gegaan als laatste optie. Als oplossing hiervoor noemt hij betere voorzieningen en een hogere ontwikkelingspremie (extra toeslag op het salaris) voor leerkrachten in het binnenland. Wat de leerlingen betreft, vindt hij dat kinderen in het binnenland meer toegang moeten krijgen tot het internet zodat ze gaan leren wat de wereld om ze heen te bieden heeft.
MARAKA december 2011, no. 6
19
Celenska Hudson, een geslaagde student van VOJ Apoera, zegt dat het een goede ervaring was voor haar om de Muloschool te bezoeken in haar eigen dorp. “Toen ik in de zesde klas zat, zei ik tegen mijn moeder dat ik niet weg wilde gaan als ik zou slagen. Ik wilde bij haar blijven. Gelukkig waren ze al bezig met de bouw van de Mulo school. Dus het kwam goed uit”.
In het verleden moesten de jongeren na de zesde klas verder naar school in Nickerie of in Paramaribo. Voor velen brak dan een moeilijke tijd aan omdat ze nog te jong waren om weg te gaan uit hun vertrouwde omgeving en zonder begeleiding van de ouders. Voor de ouders betekende het ook een verzwaring van de kosten. Vaak liep het niet goed af en moesten de jongeren naar huis terugkeren zonder een diploma. Volgens Celenska zouden er ook vervolg opleidingen moeten komen, zodat de jongeren gewoon thuis bij hun familie hun opleiding kunnen afmaken. Zij zal nu in Paramaribo naar de kweekschool gaan, maar keert na haar studie terug om in haar eigen gemeenschap te werken.
Uitslag lagere scholen: van slecht naar uitmuntend
Sandra Arichero-Jeffrey
De lagere school in Kalebaskreek heeft een slagingspercentage van 100 procent. In totaal hebben 7 leerlingen deelgenomen aan het eindexamen, 6 zijn gelaagd voor de Mulo en 1 voor de LBGO. Het schoolhoofd, meester Langaman, zegt trots dat dit te danken is aan de inzet van het gehele personeel: “ We hebben de zesdeklassers als baby‟s behandeld en onze volle aandacht aan ze gegeven”. Daarnaast waren de leerkrachten flexibel en hebben ze de leerlingen constant aangemoedigd om hun lessen te leren, vertelt Langaman.
Het dorpshoofd, Ruben Scholzberg, zegt dat dit buiten verwachting is en een vooruitgang in vergelijking met vorig jaar, toen 90 procent slaagde. Hij is dik tevreden met dit resultaat en hoopt dat de leerlingen net zo goed blijven doorwerken op de VOJ.
MARAKA december 2011, no. 6
20
Ook in Powaka zijn de meeste leerlingen geslaagd, en wel 83 procent. Dertien slaagden voor de Mulo, zes voor de LBGO en twee voor de technische school. De oudercommissie van de school is tevreden met dit resultaat en wil de geslaagden verrassen met een schoolpakket. De heer Paul Makosie is daarom naarstig op zoek naar sponsoren die willen helpen om de leerlingen een leuke dag te bezorgen. Op de St. Thomas More lagere school in Washabo slaagden 16 van de 22 leerlingen. Volgens het schoolhoofd, mevrouw Ashruf, is een van de oorzaken van het relatief lage slagingspercentage het feit dat er niet voldoende bevoegde leerkrachten zijn. Zij is van mening dat vanaf de derde klas het zeker nodig is dat een bevoegde leerkracht voor de klas staat. Het schoolhoofd zegt bezig te zijn om meer leerkrachten te krijgen. “ Ik doe mijn best om tenminste één GLO leerkracht te krijgen via het RKBO en het zal lukken,” verzekert juf Ashruf.
Op de St. Antoniusschool in Galibi waren de slaagcijfers teleurstellend. Slechts vijf van de vijftien leerlingen slaagden: drie voor de MULO en twee voor LBGO. Het waarnemend schoolhoofd, Greta Pané-Kiba, zegt dat het vak rekenen een groot struikelblok vormt en dat er ook een tekort is aan bevoegde leerkrachten. Maar het hangt ook af van de groep, zegt zij. Vorig jaar en het jaar daarvoor was het slagingspercentage veel hoger, namelijk 98 procent.
Niet alle inheemse kinderen kunnen echter onderwijs volgen. In Kawemhakan was er tot de binnenlandse oorlog een school tot de zesde klas. In die tijd woonden meer dan 500 mensen in het dorp. Door de binnenlandse oorlog vluchtten vele Wayana‟s naar andere gebieden, vooral naar Frans Guyana. De school ging dicht en pogingen van het stamhoofd, Ipomadi Pelenapin, om de school te heropenen, krijgen geen gehoor bij het ministerie van Onderwijs.
Omdat de ouders graag willen dat hun kinderen onderwijs krijgen, sturen zij hun kinderen naar Frans Guyana op school. Daar kunnen zij wel de lagere school bezoeken, maar niet het vervolg onderwijs omdat zij, als Surinaamse staatsburgers, hiervoor veel euro‟s moeten betalen. Deze kinderen kunnen dan ook niet verder studeren in Suriname omdat zij geen Nederlands hebben geleerd.
In het binnenland zijn de werkomstandigheden niet ideaal. In Donderkamp houdt de directeur kantoor op de gang.
MARAKA december 2011, no. 6
21
Tepu krijgt nieuwe school
Sandra Arichero-Jeffrey
Na 20 jaar wordt er een nieuwe school gebouwd in Tepu. Dorpshoofd Moshesi is blij met de nieuwe school. Hij heeft zelf aan de eerste school meegewerkt en is trots dat hij nu aan deze kan meewerken. De bouw van de school komt tot stand door een fonds van Staatsolie. Het hele dorp heeft meegewerkt, de mannen zorgden voor het hout en zand van de rivier voor het maken van stenen. De vrouwen en de kinderen maakten de plaats waar de school gebouwd moest worden, schoon. Kapitein Moshesi zegt dat er nog geen meubilair is voor de nieuwe school. Hij zal aan Minov vragen of zij voor het meubilair en voor meer leerkrachten en leerkrachtenwoningen kunnen zorgen. Als dat alles geregeld kan worden, kunnen de kinderen in oktober naar hun nieuwe school gaan. Het afgelopen schooljaar slaagden drie leerlingen voor de Mulo. Deze kinderen moeten nu naar Paramaribo om verder te studeren. Dorpshoofd Lloyd Read ( van Pierre Kondre-Kumbasi) die ook vakbondsleider is bij Staatsolie, vertelt dat hij tijdens een bezoek aan Tepu weemoedig werd toen hij het gebouw zag waar de kinderen van Tepu onderwijs kregen. “Het gebouw was in zeer slechte staat en ik dacht dat als dit zo doorgaat de kinderen de zesde klas niet zouden halen. Als je goede ontwikkeling wil, moet je bij het onderwijs beginnen,” aldus Read.
Bij de viering van het dertigjarig jubileum van Staatsolie vroeg kapitein Read aandacht voor deze kinderen. “We hebben toen afspraken met de dorpelingen gemaakt. Hun bijdrage is om fysiek te helpen door de handen uit de mouwen te steken. Daardoor zullen zij datgene wat ze hebben gemaakt of gebouwd beter waarderen”. Staatsolie zorgde voor het equipement en leerde de mannen hoe zij dat moesten gebruiken. Zij leerden van stenen maken tot stenen optrekken en schilderen. Deze bouwvakkers zullen later ook betrokken worden bij de bouw van de school te Kwamalasamutu.
MARAKA december 2011, no. 6
22
Tweetalig rekenonderwijs nu ook in Powakka en Washabo
Carla Madsian
Dit schooljaar is het tweetalig rekenonderwijsproject van VIDS ook gestart op de scholen van Powakka en Washabo. Kinderen van de kleuter B en de eerste klas leren dan rekenen met veel beeldmateriaal uit hun eigen leefomgeving en in de talen Nederlands en Lokono (Arowaks). Vorig jaar startte dit project in de Caraïbse dorpen Galibi en Donderkamp. De leerkrachten van Galibi en Donderkamp zijn tevreden over de resultaten van het eerste jaar. De kinderen hebben zevens, achten, negens en tienen gekregen, vertellen juf Ariola van de St. Antonius (Galibi) en juf Alice van St. Gerardus (Donderkamp). De kinderen hebben niet alleen goed gewerkt, ze hadden ook plezier in rekenen, voegen ze eraan toe.
De rekenmethode “Natuurlijk Rekenen” is niet alleen in het Nederlands en in de moedertaal van de kinderen, maar is ook een geheel nieuwe leermethode waarbij de kinderen met veel beeldmateriaal al spelenderwijs leren rekenen. De leerstof wordt ontwikkeld door Hans Hensen, samen met leerkrachten van de pilotscholen. De belevingswereld van de kinderen is getekend door Julie Sutton die in juni dit jaar lokale tekenaars heeft opgeleid om mee te helpen tekenen. Samen hebben zij gezorgd voor de tekeningen van het kleuterboek dat in de kleuter B klas wordt gebruikt. Nieuw bij deze methode en zeker nieuw voor Suriname is dat er meetmomenten zijn opgenomen om na te gaan welke kennis de kinderen reeds hebben en welke kennis ontbreekt. De kinderen krijgen dan een toets waarbij alle rekenonderdelen aan bod komen. Op die manier kan vastgesteld worden waar de zwaktes liggen en kan reparatiestof worden ontwikkeld zodat de kinderen aan het eind van het schooljaar eventuele achterstanden hebben ingelopen.
Het eerste meetmoment is aan het begin van het schooljaar en op de vier pilotscholen vond dit plaats in oktober en begin november. Op alle vier scholen reageerden vooral de leerkrachten zeer positief omdat zij hierdoor meer inzicht krijgen in de rekenkennis bij hun leerlingen en daardoor ook gerichter kunnen werken.

miércoles, 21 de diciembre de 2011

Firts meeting of the OIS and the ONAG




Op den 28ste tot en met de 30 van December 2011 zal; De Organisatie van Inheemsen in Suriname een meeting met de ONAG van Frans-Guyana hebben voor samenwerking in de Guyanaschil.

Het is de bedoeling om van informatie met elkaar te wisselen en elkaar te ondersteunen.
Deze twee Organisatie gaan zitting nemen in de Commissie van Brazilie,Suriname en Frans-Guyana.
De VIDS gaat ook een vergadering hier over moeten houden.
Ter voorbereiding naar de RIO -2o conferentie te Brazilie.

viernes, 2 de diciembre de 2011





Op 2 December, vandag dus is er een meeting tussen de twee grote Inheemsen organisatie namelijk de Organisatie van Inheemsen in Suriname (OIS) en de Vereniging van Inheemsen Dorphoofden in Suriname (VIDS). Het was een kennismakingsbezoek van het nieuw gekozen bestuur onderleiding van A. Karwafodi. De bedoeling is dat we gesprekken zullen voeren hoe wij de ontwikkeling van de Inheemsengemeenschappen een push kunnen geven en op welke gebied wij elkaar kunnen ondersteunen.
De VIDS is heel opem geweest en hebben ook hun zeggen gedaan, die wij zeker waarderen en respecteren.

De OIS bestuur zal zeker de komende periode met de VIDS rond te tafel gaan om belangerijke issues te bespreken. Nu op tafel is de grondenrechten vraagstuk.

domingo, 27 de noviembre de 2011

Fouth Transfrontier Meeting of Indigenous People from Brazil, French Guiana and Suriname, to occur between November 22 nd and 24 th , 2011 in Oiapo







The Fouth Transfrontier
Meeting of Indigenous People from Brazil, French Guiana and Suriname between November 22nd
and 24th, 2011 in Oiapoque, Amapá (Brazil) .
Deze meeting werd bij gewoond door twee bestuursleden van de nieuw gekozen bestuur met name De heer Stanley Hubert Liauw-Angie en Mvr S. Muller van de Organisatie van Inheemsen in Suriname (OIS). Daar naast was de heer C.Burke als lid van de adviesraad.
Ook waren kapiteins van verschillende dorpen die werden geleid door de heer R.pane de Voorzitter vande VIDS( Vereniging van Inheemsen Dorphoofden in Surname),
Mevrouw L.Jubithana had de leiding over de totale delegatie van Suriname.
Daar naast waren er twee talken er bij . En Twee vertegenwoordiger van de ACT.
Thema's:
Governance and political representation of indigenous peoples;
- Land rights and land management issues;
- Social and environmental challenges in the Guiana Plateau;
- Management of cultural heritage and intercultural education.

Na deze meeting moesten wij: Stanley Hubert Liauw-Angie (ondervoorzitter v OIS)
L. Jubithana (Directeur v VIDS bureau)
Karin (Vertegenwoordiger v ACT
A. Loema en Max Ooft
Florencine Edoaurd (voorzitter v ONAG)
Voor een onderhoud met de RFN (Rainforest Foundation Norway) voor verder samenwerking van 2011 tot en met 2015. Deze meeting hebben wij van gedachten kunnen wisselen als inheemsen van suriname met elkaar en ook met de anderen die daar voor deze meetingwaren gekomen.
Wij van suriname hebben toch een goed werk verricht en het afgesloten met een verklaring.

Iepé - Instituto de Pesquisa e Formação Indígenas
www.institutoiepe.org.br

viernes, 11 de diciembre de 2009

Meeting

De heer S.H.Liauw Angie heeft de jaarlijkse conferentie van de UNPFII van 18 tot en met 29 Mei 2009 bij gewoond. Deze conferentie werdt daar voor bij gewoond door mevrouw F.bigman in 2007 en mevrouw E.Monsanto in 2008.
Deze conferentie was een succes voor de Organisatie van de Inheemsen in Suriname(OIS) die onderleiding van de heer E.L.Wijngaarde stond van(April) 2006 tot en met 19 September 2009.
Bij deze conferentie van de UNPFII heeft de S.H.Liauw Angie een statement gemaakt tijdens de agenda punt HUMANRIGHT.

www.un.org/News/Pres/docs/..../hr4984,doc.thm

jueves, 10 de diciembre de 2009

Second meeting of indigenous people of Suriname,Brazilie and Frans Guyana

De Seconde Rencontre Transfrontaliére des Peuples Amerindiens (Bresil,Surinam,Guyane française) oftewel de Tweede Internationale Ontmoeting van de Inheemse Bevolkingen.
Deze ontmoeting heeft plaats gevonden van dinsdag 1 December tot en met 4 December 2009

te Saint George¨IÓyapock (Frans Guyana)
Deze ontmoeting heeft betrekking op de Eerste Onmoeting die in Macapa (Amapa,Brazilie)was georganiseerd in November 2008.
Deze ontmoeting werd georganiseerd door de Vereniging Lepé (Instituto de Pesquisa e Formaçao em Educaçao Indigena) uit Brazilie en het Franse Observatoire Hommes/Milieux ((Oyapock, un fleuve en partage)) Dat wordt geleid door het CNRS (Centre National de la recherche de Scientifique)
De programma is als volg;
1. De invoeld van de goudzoekerij op de bevolking.

2. Beheer en Onwikkeling van de grond en de landbouw
3. Beheer van de jacht en visvangst en het verzamelen
4. Kunstnijverheid en haar basis materialen.

Aan deze meeting hebben kapiteins van dorpen van Suriname zijde geparticipeerd.
De vids en de OIS was ook vertegenwoordig.
De kapitein van de dorpen zijn: R.joghie van Donderskamp.
J.Vander Bosch van Pikin Poika
H.zalman van Marijkedorp.
L.biswane. van Pierre kondre
Kapitein Jona van Erowate
P.Mande van Witzanti
Van de OIS:
S.H.Liauw Angie
De heer Theo Alwanahi.
Van de VIDS: G. watamaleo
C. Madsian.
Van de Indigenous Art Product:
N.Bolman, J. Bolman
Van de Wajono:
De heer Harold met zijn delegatie.
Deze groep heeft gezorge voor dans en cultuur.
Verder wens ik een ieder die mee heeft gedaan aan deze meeting heel veel succes en en zien ze en meer mensen participeren in de volgende meeting in 2010 rond December.